5. มุมกล้อง (Camera
Angles)
ในภาพยนตร์บันเทิงโดยทั่วไปการตั้งกล้องมิได้วางไว้แค่เฉพาะด้านหน้าตรงของผู้แสดงเท่านั้น
แต่จะทำมุมกับผู้แสดงหรือวัตถุตลอดทั้งเรื่อง ยิ่งกล้องทำมุมกับผู้แสดงมากเท่าไร
ก็ยิ่งสะดุดความสนใจมากขึ้นเท่านั้น
และการใช้มุมกล้องต้องให้สอดคล้องกับการเล่าเรื่องด้วย
เหตุผลของการเปลี่ยนมุมกล้องให้หลากหลายเพื่อใช้ติดตามผู้แสดง
เปิดเผย/ ปิดบังเนื้อเรื่อง หรือตัวละคร เปลี่ยนมุมมอง บอกสถานที่
เน้นอารมณ์หรืออื่น ๆ
อีกมากมายที่ต้องการสื่อความหมายบางอย่างของแอ็คชั่นที่เกิดขึ้นในฉากนั้นของผู้กำกับ
มุมกล้องเกิดขึ้นจากการที่เราวางตำแหน่งคนดูให้ทำมุมกับตัวละครหรือวัตถุ
ทำให้มองเห็นตัวละครในระดับองศาที่แตกต่างกัน จึงแบ่งมุมกล้องได้ 5 ระดับ คือ
5.1. มุมสายตานก
(Bird’s-eye view)
มุมชนิดนี้มักเรียกทับศัพท์ทำให้เข้าใจมากกว่า
เป็นมุมถ่ายมาจากด้านบนเหนือศีรษะ ทำมุมตั้งฉากเป็นแนวดิ่ง
90
องศากับผู้แสดง เป็นมุมมองที่เราไม่คุ้นเคยในชีวิตประจำวัน
จึงเป็นมุมที่แปลก
แทนสายตานกที่อยู่บนท้องฟ้าหรือผู้กำกับบางคน เช่น Alfred Hitchcock ใช้แทนความหมาย เป็นมุมของเทพเจ้าเบื้องบนที่ทรงอำนาจ
มองลงมาหาตัวละครที่ห้อยอยู่บนสะพาน ตึก หน้าผา เพิ่ม ความน่าหวาดเสียวมากขึ้น มุมกล้องที่คล้ายกับมุม Bird’s-eye
view คือ aerial shot ซึ่งถ่ายมาจาก เฮลิคอปเตอร์หรือเครื่องบินบ้างก็เรียกว่า helicopter
shot หรือ airplane shot เป็นช็อตเคลื่อนไหวถ่ายมาจากด้านบนทั้งสิ้น
5.2. มุมสูง (High-angle
shot)
คือมุมสูงกล้องอยู่ด้านบนหรือวางไว้บนเครน
(crane)
ถ่ายกดมาที่ผู้แสดง แต่ไม่ตั้งฉากเท่าBird’s-eye view ประมาณ
45 องศา เป็นมุมมองที่เห็นผู้แสดงหรือวัตถุอยู่ต่ำกว่า
ใช้แสดงแทน สายตามองไปเบื้องล่างที่พื้น
ถ้าใช้กับตัวละครจะให้ความรู้สึกต่ำต้อย ไร้ศักดิ์ศรี ไม่มีความสำคัญหรือเพื่อเผยให้เห็นลักษณะภูมิประเทศหรือความกว้างใหญ่ไพศาลของภูมิทัศน์เมื่อใช้กับภาพระยะไกล (LS)
5.3. มุมระดับสายตา
(Eye-level shot)
เป็นมุมที่มีความหมายตรงตามชื่อที่เรียก
คือคนดูถูกวางไว้ในระดับเดียวกับสายตาของตัวละครหรือระดับเดียวกับกล้องที่วางไว้บนไหล่ของตากล้อง
โดยผู้แสดงไม่เหลือบสายตาเข้าไปในกล้องในระหว่างการถ่ายทำ
มุมระดับสายตานี้ถึงแม้จะเป็นมุมที่เราใช้มองในชีวิตประจำวัน แต่ก็ถือว่าเป็นมุมที่สูงเล็กน้อย
เพราะโดยปกติมักใช้กล้องสูงระดับหน้าอก ซึ่งเรียกว่า a
chest high camera angle หรือเป็นมุมปกติ (normal camera angle) ไม่ใช่มุมระดับสายตา
ซึ่งเป็นมุมที่คนดูคุ้นเคยกับการดูหนังบนจอใหญ่ที่ถ่ายดาราภาพยนตร์ให้ดูใหญ่เกินกว่าชีวิตจริง
larger-than-life
5.4. มุมต่ำ (Low-angle
shot)
คือมุมที่ต่ำกว่าระดับสายตาของตัวละคร
แล้วเงยกล้องขึ้นประมาณ 70 องศา ทำให้เกิดผลทางด้านความลึกของซับเจ็คหรือตัวละคร
มีลักษณะเป็นสามเหลี่ยมรูปทรงเรขาคณิตให้ความมั่นคง น่าเกรงขาม ทรงพลังอำนาจ
ความเป็นวีรบุรุษ เช่น ช็อตของคิงคอง ยักษ์ ตึกอาคารสิ่งก่อสร้างสัตว์ประหลาด พระเอก เป็นต้น
5.5. มุมสายตาหนอน
(Worm’s-eye view)
คือมุมที่ตรงข้ามกับมุมสายตานก
(Bird’s-eye
view) กล้องเงยตั้งฉาก 90 องศากับตัวละคร หรือซับเจ็ค
บอกตำแหน่งของคนดูอยู่ต่ำสุด มองเห็นพื้นหลังเป็นเพดานหรือท้องฟ้า เห็นตัวละครมีลักษณะเด่น
เป็นมุมที่แปลกนอกเหนือจากชีวิตประจำวันอีกมุมหนึ่ง
ลักษณะของมุมนี้
เมื่อใช้กับซับเจ็คที่ตกลงมาจากที่สูงสู้พื้นดิน เคลื่อนบังเฟรม อาจนำไปใช้เป็นตัวเชื่อมระหว่างฉาก (transition)
คล้ายการเฟดมืด (Fade out)
5.6. มุมเอียง (Oblique
angle shot)
เป็นมุมที่มีเส้นระนาบ
(Horizontal
line) ของเฟรมไม่อยู่ในระดับสมดุล เอียงไปด้านใดด้านหนึ่งเข้าหาเส้นตั้งฉาก (Verticle
line) ความหมายของมุมชนิดนี้คือ ความไม่สมดุลลาดเอียงของพื้นที่
บางสิ่งบางอย่างที่อยู่ในสภาพไม่ดี เช่น ในฉากชุลมุนโกลาหล แผ่นดินไหว
ถ้าใช้แทนสายตาตัวละคร
หมายถึงคนที่เมาเหล้า หกล้ม สับสน ให้ความรู้สึกที่ตึงเครียด
มุมเอียงเป็นมุมที่ไม่ค่อยใช้บ่อยนัก
ส่วนใหญ่ใช้ตามความหมายที่อธิบายในภาพยนตร์และมีชื่อเรียกหลายอย่าง
เช่น Dutch
angle, Tilted shot หรือ Canted shot เป็นต้น
5.7. มุมเฝ้ามอง
(Objective Camera Angle)
คือ
มุมแอบมองหรือเฝ้ามองตัวละคร แอ็คชั่นและเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นในหนัง เป็นมุมเดียวกับกล้องแต่มองไม่เห็นคนดู
ซึ่งคนดูจะอยู่หลังกล้องโดยผ่านสายตาของตากล้อง หรือบางทีเป็นการถ่ายโดยคนแสดงไม่รู้ตัว เรียกว่า การแอบถ่าย (candid
camera)
5.8. มุมแทนสายตา
(Subjective Camera Angle)
เป็นมุมมองส่วนตัว
หรือเรียกว่า มุมแทนสายตา ซึ่งเป็นการนำพาคนดูเข้ามามีส่วนร่วมในภาพด้วย เช่น ผู้แสดงมองมาที่กล้อง
ซึ่งจะให้ความรู้สึกเหมือนมองไปที่คนดูหรือพูดกับกล้อง เช่น การอ่านข่าว การรายงานข่าวในทีวี เป็นต้น
ลักษณะของมุมกล้องชนิดนี้ เป็นความสัมพันธ์กันระหว่างสายตาต่อสายตา
(eye-to-eye
relationship) มุมแทนสายตา แบ่งเป็น
5.8.1 แทนสายตาคนดู
เป็นการกำหนดตำแหน่งคนดูให้เป็นส่วนหนึ่งของฉากนั้นเช่น คนดูถูกพาให้เข้าชมโบราณสถาน พาเที่ยว
คนดูจะได้เห็นเหตุการณ์ของแต่ละฉาก หรือกล้องอาจถูกทิ้งมาจากที่สูง
แทนสายตามาจากที่สูง แทนคนดูตกลงมาจากที่สูง ภาพแทนสายตาของนักบิน
รถแข่ง พายเรือ ดำน้ำ สกี รถไฟเหาะตีลังกา
5.8.2 กล้องแทนสายตาตัวละคร
เป็นการเปลี่ยนสายตาของคนดูจากการเฝ้าแอบมองมาเป็นแทนสายตาในทันที
ซึ่งคนดูก็ได้เห็นร่วมกันดับตัวละครหรือผู้แสดง เช่น ตัวละครมองออกไปนอกกรอบภาพ จากนั้นภาพตัดไปเป็นมุมแทนสายตาของตัวละคร
การแพนช็อตหรือ traveling
shot ในภาพยนตร์สารคดีส่วนใหญ่ กล้องมักทำหน้าที่แทนสายตาของคนดู
5.9. มุมมองใกล้ชิด (Point-of-view Camera
Angles)
มุมมองใกล้ชิดนี้มักเรียกง่าย
ๆ ว่า มุมพีโอวี (POV) เป็นมุมกึ่งระหว่าง มุม objective
และมุม subjective
แต่อย่างไรก็ตาม เราก็ถือว่าเป็นมุม objective หรือมุมแอบมอง และส่วนใหญ่ขนาด ภาพที่ใช้มักเป็นภาพระยะใกล้กับระยะปานกลาง
เพื่อให้สามารถมองเห็นภาพแสดงออกของ ใบหน้าตัวละคร
เห็นรายละเอียดชัดเจน
การใช้มุมกล้องต้องคำนึงถึงพื้นที่
(space)
และมุมมอง (viewpoint) ซึ่งตำหน่งของกล้องเป็นตัว
กำหนดพื้นที่ว่าจะมีขอบเขตเพียงใดจากที่ซึ่งคนดูมองเห็นเหตุการณ์
ซึ่งต้องสัมพันธ์กันทั้งหมด ทั้งขนาดภาพ มุมมอง และความสูงของกล้อง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น